NGANALISIS CARPON

NGANALISIS CARPON

A.    Judul         : Ki Bilal

B.     Karangan  : Usep Romli

C.     Sumber      : Majalah Mangle No. 2523 16-22 April 2015

Ringkasan Carpon

KI BILAL

Ngaran aslina mah Hasan. Katelah Ki Bilal, pedah kapeto jadi tukang matuh di masjid jami. Dipercaya ku Ajengan Hamim, basa masjid mimiti ngadeg taun 1955 nepikeun ka ayeuna dipercaya ku Ajengan Basar, incuna Ajengan Hamim. Ki Bilal jadi tukang matuh di masjid sapanjang hirupna teh mangrupakeun wasiat Ajengan Hamim. Salian eta, da ku sarerea kapikireun, saha jelemana nu daek kawas Ki Bilal. Tugur masjid. Nyicingan gowok di juru paimbaran.

Di sawah wakap masjid, Ki Bilal melak kangkung. Hasilna teh dijual ka warung. Ladang kangkung sapuluh beungkeut dua puluh beungkeut, dicokot sawareh. Diasupkeun kana kencleng masjid. Langka capek rahem, da Ki Bilal mimindengan puasa. Sakapeung puasa Daud, Senen jeung Kamis, atawa puasa “ayyamul bit” dina tanggal 13, 14, 15 bulan Komariah.

Dina hiji waktu, Ajengan Basar nyarita yen Ajengan Hamim teh kahutangan nyawa ka Ki Bilal. Anjeunna oge nyarita yen Ki Bilal teh ngabogaan elmu nu leuwih luhung ti batan Ajengan Hamim atawa anjeunna. Elmu Ki Bilal tacan bisa dicaritakeun, lantaran wasiat ti Ajengan Hamim, engke diungkabna saupami Ki Bilal tos maot.

Ki Bilal ngabogaan kalakuan nu matak pikaseurieun atawa pikakeuheuleun. Dina hiji waktu Ki Bilal adan jam sabeulas peuting lantaran hayang nepikeun pesen sangkan jalma salelembur daraek salat di masjid. Mun tas salat duha, Ki Bilal matuh beberesih di buruan jeung pipir masjid. Sanggeus beberesih, sok aya nu rajeun ngahiap, salah sahijina nyaeta Kang Unang.

Hiji peuting, dor dar angina hujan gelap. Tong boro nu jauh, balik tas salat isa ti masjid teh rancucut. Kasubuhnakeun, pet listrik pareum. Poek mongkleng butarajin. Tapi ti rohangan panonoban Ki Bilal, bet ngempray caang. Nyampak Ki Bilal keur sujud. Tapi awakna rada nyanggeyeng. Kaganjel ku mushap Quran. Tina tung-tung curukna, aya cahaya mancur. Ki Bilal teh maot dina kaayaan husnul hotimah.

Beres ngurebkeun, Ajengan Basar jeung sawatara urang lembur ngariung di masjid. Nyaritakeun Ki Bilal nu maot dina kaayaan husnul hotimah. Diteruskeun ku wasiat ngeunaan Ki Bilal ti akina ka bapana, nu dwasiatkeun deui ka manehna, tilu puluh taunan ka tukang.

            Anjengan Basar nyarita yen jaman akina masantren keneh, sok nguseup ka walungan Cimanuk. Keur kitu, dina hiji saung rada badag, aya nu keur ngaji Quran tagtegtog teu puguh. Kadenge ku ceuli santri, puguh matak rungseb. Panceg niat rek ngabebener, brus kana cai. Lantaran cai tarik, sababaraha kali eta santri ti kerelep. Anjeunna ditulungan ku nu maca Quran nu leumpangna napak kancang dina beungeut cai. Eta jalma teh hayang diajaran maca Quran nu bener. Ti harita jadi sobat. Ngaranna Hasan. Ki Bilal Hasan amanat sangkan ulah aya nu nyahoeun manehna bisa napak kancang samemeh dirina sirna ti alam dunya.

UNSUR INTRINSIK CARPON

A.    Tema               : Jalma nu melak kahadean bakal meunang buah kahadean.

B.     Alur                 : Campuran.

1.      Orientasi    : Ngaran aslina mah Hasan. Katelah Ki Bilal, pedah kapeto jadi tukang adan matuh di masjid jami.

2.      Pamunculan masalah   : Taya nu nembal. Da ku sarerea kapikireun, saha jelemana nu daek kawas Ki Bilal. Tugur Masjid. Nyicingan gowok di juru paimbaran.

3.      Mulai konflik  : “Wasiat ti pun aki, engke diungkab saupami Ki Bilal tos maot.”

4.      Konflik muncak : Ki Bilal maot dina kaayaan husnul hotimah.

5.      Resolusi     : Ajengan Basar nyaritakeun wasiat ti Ajengan Hamim ngeunaan Ki Bilal.

C.     Panokohan     :

1.      Ki Bilal Hasan : Rajin, taat ibadah, pikaseurieun, bageur, paduli.

       Bukti               : -Mun tas salat duha, Ki Bilal matuh beberesih di buruan jeung pipir masjid.

                                 -Sanajan tara langka, so kaya kalakuan Ki Bilal nu matak pikaseurieun.

                                 -Sok aya nu ngirim keur tajil. Ku Ki Bilal sok dibagikeun deui ka barudak ngaji.

2.      Ajengan Hamim    : Paduli.

Bukti                    : - Kadenge ku ceuli santri, puguh matak rungseb. Panceg niat rek ngabebener.

                               -“Wasiat ti aki, sapanjang kumelendeng keneh mah, Ki bilal kudu tetep

                                  jadi tukang adan di masjid jami.”

3.      Ajengan Basar       : Amanah, pinter, sopan, bageur, pikaseurieun.

Bukti                    : -“Wasiat ti pun aki, engke diungkab saupami Ki Bilal tos maot.”

                               -Tamat ngaji di sababaraha pasantren. Geus puguheun bangsaning

                                elmu nu kaasup pardu aen.

                               -“Hapunten, Aki.” Ajengan Basar sanduk-sanduk deui.

                               -“Tina mayit jumaah itu, kana ABG jumaah ayeuna. Naek pangkat atuh, Ki?”

4.      Kang Unang          : Bageur.

       Bukti                    : -“Uing nyuguhan Ki Bilal nu tas beberesih di jalan. Teu pira citeh

                                        haneut jeung goreng ulen opat keureut.”

5.      Sobat Kang Unang : Ngabogaan rasa hayang kanyaho nu gede.

       Bukti                      : -“Tulus dilaporkeun?”

                                       -“Geuning bisa kitu?"

D.    Latar                      :

1.      Tempat                  : Masjid jami, sawah wakaf masjid, bumi Ajengan Basar, walungan Cimanuk.

2.      Waktu                   : Peuting, isuk-isuk, subuh, beurang,

3.      Suasana                 : Sedih.

E.     Amanat                 : Urang kudu paduli ka sarerea, naha eta ka kulawarga, saudara, babaturan, atawa jalma lain.

F.      Sudut pandang                 : Jalma katilu, kusabab teu aya tokoh kuring nu hartina panulis teu kaasup/kalibat langsung dina eta carita. Panulis ngan ukur nyaritakeun tokoh-tokoh nu aya dina carita.